Gwenyn neu cacwn: 'A sting in the tale"

Dwi newydd orffen ddarllen llyfr gan Dave Goulson: A Sting in the Tale.  Dyma adolygiad o'r llyfr gan y Guardian.  A dwi wedi mwynhau o gymaint a wedi dysgu gymaint am y gwenyn neu cacwn yma (yn ol Llyfr Natur Iolo, cacynen dingoch ydy'r red-tailed bumble bee, er engraifft, a gwnenynen (neu picwnen feirch gyffredin) ydy'r common wasp.  Dwi'n meddwl bod pobl yn defnyddio gwahanol geiriau - ond i mi, cacwn ydy wasp)  Beth bynnag, mae'r llyfr yn son am bumble bees.  Felly, y creaduriaid bach sydd ddim yn gwneud mel.  Ond, fel mae'r awdur yn esbonio, mae nhw yn bwysig ofnadwy ac yn peillio llawer o'n llysiau a ffrwythau, yn ogystal a blodau.  Mae o'n esbonio sut mae ffermwyr tomatos yn prynu nythau o'r gwenyn yma ar gyfer peillio y planhigion. Ond er bod y llyfr ddim yn ddigalonog, mae sefyllfa y gwenyn yma wedi diriwio yn ofnadwy dros y blynyddoedd.

Mae un wenynen a oedd yn gyffredin pan oedd yr awdur yn blentyn, bron wedi diflannu.  Mae'r ffordd mae ffermio yn gweithio heddiw, a'r ffaith bod dolau blodau wedi diflannu hefyd, yn ogystal a'r cemegau sydd yn cael eu ddefnyddio rhy aml yn cael effaith mawr.  Trist i ddarllen faint o rywiogaethau o bob fath sydd wedi gostwng neu ddiflanu yn ystod y gnarif diwethaf.

Dyma lluniau o wahanol gwenyn fy ngardd i….