Arfordir Sir Benfro

Dyma ni eto, yn cerdded ar hyd yr arfordir. Mi gollais i ddiwrnod oherwydd 'byg' felly mi ddechreuiais I bore ma o Marloes a cherdded i Littlehaven. Diwrnod braf, haulog, gyda blodau gwyllt ym mhobman. A digon o fywyd gwyllt hefyd yn ogystal ag olygfeydd. Felly gweld y gwenoliaid gyntaf bore 'ma a digon o wahannol adar eraill, fel tin wen (wheatear?), yellow-hammer (be 'di'r Cymraeg tybed?, adar y mor fel piod y mor a 'fulmar' a'r gorau oedd y brain goes goch. Clywson y Gof hefyd. Dydy'r lluniau ddim rhy dda, ond dyma bell un o'r iPhone

Darllen a cherdded

O’r diwedd mi wnes i ffeindio Clwb Darllen Tudur Owen ar radio Cymru  – diolch i flog Bethan Gwanas – ond does dim point rhoi y ddolen oherwydd mae’r amser i wrando arno fo wedi mynd  heibio rŵan.  Y cynllun ydy cael y trafodiaeth (ar sioe Tudur Owen) unwaith y fis a hwn roedd y gyntaf.

Felly, er mwyn denu pobl nad oedd wedi arfer darllen llyfrau Cymraeg, sefydlwyd “Inc” gan Manon Steffan Ros, fel y llyfr: llyfr bach.   A dioch i flog Bethan eto, mi ges y wybodaeth a phrynais y llyfr.  Mi fwynhais y llyfr yn arw, fel roedd aelodau clwb darllen Tudur wedi gwneud.  Sail y llyfr ydi siop Tatŵ, lle mae Ows yn gweithio, a’r strwythr ydy’r dyddiadur mae Ows yn cadw, lle dan ni’n clywed am ei wraig, neu phartner, wedi ei adael, a sut mae o’n ymdopi gyda hynny. Trwy cyfarfod y pobl sydd yn dod i gael tatŵ, dan ni’n dod i ddallt rhywbeth amdanyn nhw, a pam mae nhw eisiau tatŵ.  Fel dywedodd rhywyn ar sioe Tudur, roedd strwythr y dyddiadur yn wych – ac yn meddwl doedd dim rhaid rhoi’r manylion i gyd.  A dwi’n cytuno bod darllen am y tatŵs yma fel petai yn agor drws I fyd arall hefyd.  (Pan welais bod y llyfr ynglyn a siop tatŵs, mi wnaeth fy nghalon suddo, ond mae o’n diddorol iawn).  Felly llyfr gwych, a dyma gweld ochr arall o Tudur Owen hefyd. A dan ni, yn y Clwb Darllen Llundain, yn darllen llyfr arall gan Manon, “Blasu“ ar y funud.  Felly mwy am Flasu i ddod.

Fel mae rhai ddarllenwyr yn gwybod, dwi’n mynd am daith gerdded bob blwyddyn gyda ffrindiau.  Ac eleni (fel llynedd) dan ni yng Nghymru, yn dilyn y llwynr arfordir yn Sir Benfro, felly mwy am hynny ar ol dod yn ôl.  Mi wnaethon daith ymarfer dydd Mawrth, o gwmpas Wendover, dydd hyfryd, a taith hyfryd, a dyma flas bach o’r coedwig lle roedden yn cerdded.

Y penwythnos

Ddoe mi roedd digwyddiad yn y gweithle - “Photolearn“ - y cliw yn yr enw, fel mae nhw’n dweud.  Doeddwn i ddim yn medru mynd yn y bore ond mi es yn y p’nawn, gyda fy nghamera.  Prynais y camera llynedd, yn gobeithio tynnu mwy o luniau o adar a.y.y.b: mae’r lens teleffoto yn dda iawn. Ond wrth gwrs, ar ôl dipyn o arbrofi, fel arfer dwi ond wedi defnyddio’r camera ar ’automatic’ .  Felly amser i ddechrau dysgu mwy am y camera a dechrau trio pethau allan.  A do, mi wnaeth mynd i Photolearn roi dipyn o hwb i fi a dwi wedi bod yn trio pethau newydd - tynnu lluniau agos o flodau a phlanigion, a dymau rhai o’r canlyniadau:

Rhan o gastanwydden ydi hon.  Dwi'm yn siwr am y llun yma i ddweud y gwir.  

Dwi'n hoffi'r un yma - un o'r pys yn dechrau blaguro

Ac yn ola - y coeden Amelanchier, yn dechrau blodeuo.

Hefyd dwi wedi bod yn trio gnweud dipyn bach yn yr ardd.  Dwi’n meddwl efalla na ddylwn i trio tyfu pŷs melys.  Mi wnes i ddechrau ryw dwy fis yn ôl gyda’r hadau - a wnaethon nhw ddechrau flaguro - ond y diwrnod wedyn, roedd y llygod wedi bwyta’r lot.  (Digwyddodd hyn yn y tŷ gwydr).  Mi es ati eto - yn trio cadw’r llygod i ffwrdd, ond yn amlwg mae nhw’n glyfar.  Wedyn trio eto - a’r tro yma, mi ddechreuais y pŷs yn y lloft spar - a llwyddo.  Ond pan ddois yn ôl pnawn ddoe, roedden nhwn i gyd ar draws y lle  - y tro yma, fy ngŵr wedi cael damwain bach.  Felly, heddiw prynais planhigion o’r canolfan garddio.

Mae’r pŷs ar gyfer bwyta yn dod i fynny yn yr ardd (gobeithio bod y llygod yn cadw draw: ond y tŷ gwydr ydy’r problem yn y bôn) a mae tri res o banas wedi mynd i fewn.  Gawn i weld be ddigwyddith gyda rhain - llynedd, wnaethon nhwn ddim byd o gwbl.

Ychydig o bethau diweddar

O’r diwedd dan ni’n gweld ychydig mwy o adar yn yr ardd - yn enwedig y nico.  Yn ôl canlyniadau The Big Garden Bird Watch mae niferau’r aderyn yma yn cynyddu.  Y pris i ni ydy prynu hadau blodau haul - sy’n ddrud ond dim mor ddrud a’r hadau “Niger“.  A dan ni ddim am ddechrau nhw ar y rheina!  Felly dwi’n cael cyfleydd weithiau i drio allan y camera - a dyma un llun ohonyn nhw. 

Yn ogystal a’r nico dan ni hefyd yn gweld y llinos werdd - (dim llun, mae nhw'n gyflym iawn) a dydy bywyd ddim mor dda iddyn nhw.  Mae’r niferoedd yn godtyngu - yn rhannol oherwydd yr haint mae nhw’n cael o’r ymborthwyr bwyd (bird feeders) - felly mae rhaid glanhau’r feeders  yn aml - yn enwedig os ydy’r colomennod yn gollwng eu faw ar y feeders  a dyna yn union be sy’n digwydd i ni.

Mi gaethon ni gyfarfod o’r cylch siarad Cymraeg nos Iau.  Dydy’r grŵp ddim yn fawr ofnadwy ond fel arfer mae o leiau bump ohonon ni yn medru dod i’r dafarn (dwn i’m be mae’r pobl eraill yn y dafarn yn meddwl!).  Dan ni’n gymysgedd o Gymru Gymraeg - a mae rhai o’r rheini wedi symud o Gymru yn ifanc a wedi colli rywfaint o’i Gymraeg a dysgwyr.  Ar y funud dydyn ni ddim yn gwneud gweithgardddau - ond yn cael sgwrs - neu yn aml, gwahanol sgyrsiau lle dan ni’n tueddu siarad weithiau mewn grwpiau bach gwahanol.  Ond mae o’n braf cael cyfle i siarad Gymraeg gyda gwahanol bobl.

I fi, mae o’n bwysig siarad (a sgwennu rywfaint o Gymraeg).  Onibai hynny, dwi’n anghofio geiriau, achod dwi ddim yn ei ddefnyddio nhw.  Felly ar ganol sgwrs, dwi’n cael be mae nhw’n galw y “tip of the Tongue phenomenon“ yn Saesneg - neu yn waeth, dydi’r gair ddim yn agos i’r dafod o gwbl!

Am unwaith dwi wedi llwyddo i bostio’n gynnar yn y bore (diolch i’r hen gi, sy’n deffro fi’n gynnar y dyddiau yma), felly dipyn o amser i arddio heddiw a mynd am dro.  Roedd hi’n braf yma ddoe, felly aethon am dro i Brickhill Woods.  Dydy’r coedwig ddim yn bell i ffwrdd - ryw 8 filltir, ond am ryw rewm dydyn ni ddim wedi bod am eisoes.  A dyma ychydig o luniau.

Penwythnos braf yn y gwanwyn

Cofnod sydyn heddiw.  Penwythnos braf a chynnes a rŵan mae rhan o’r tŷ gwydr yn llawn o hadau: moron, cenin, coriander - a dail salad.  Bwyta’r riwbob gyntaf o’r ardd - sydd wedi tydu’n dda o dan wely bach o dail.

Wedyn ar ddiwedd prynhawn mor bendigedig aethno i’r warchodfa natur sydd ond ryw ddwy filltir i ffwrdd.  Llawer o greÿr bach, a hefyd dwy bar o las y ddorlan.  Mae safle wedi cael ei greu ar gyfer nythu - am mae’n edrych fel eu fod nhw am ddefnyddio fo.  Ond, fel gwelir, mae eisiau dipyn o ymarfer eto i gael lun dda.  

Bod yna dipyn yn gynharach pan mae’r golau yn well, a dipyn o amynedd (mi dynnais lawer lun braidd yn gyflym, oherwydd bod y golau yn mynd - a ’r adar dim yn aros yn yr unman am hir!).  A dyma llyn sydd dipyn yn well. (ond dim o'r las y ddorlan!)

Dwi wedi bod yn darllen cryn dipyn yn ddiweddar hefyd - mwy am hynny i ddod.

Gŵyl Ddewi Arall - rhan 2

Anodd cofio heddiw gyda’r haul a ddaeth heddiw a ddoe, mor ddiflas r’oedd y tywydd, ar ddydd Sul, penwythnos diwethaf.
  

Beth bynnag, doedd y glaw ddim yn spoilio’r taith hanesyddol gyda Emrys Llewelyn Jones o gwmpas Caernarfon - yn cynnwys cerdded ar y waliau.    Dwi ddim wedi llwyddo i fynd ar un o deithiau Emrys  - “Tyrd am Dro Co’“ o’r blaen ond mae o’n werth mynd, yn sicr.  Ychydig cyn y taith, roedd hi’n stidio bwrw, ond erbyn i ni gychwyn o gwmpas yr hen dre ganoloesol (cyn hynny byddai’r “dre“ wedi bod o gwmpas y Caer Rufeinig, siwr o fod).  Mae’r hanes, a’r hen adeiladau yn ddiddorol a dim ond gobeithio bydd modd i wneud dipyn o’r  gwaith trwsio sydd angen ar y rhai sydd wedi dirywio.

Y noson gynt, roeddwn yn Llofft Gwesty’r Castell (bron gyferbyn i’r lle roedd ein siop teuluol, erstalwm , ond stori arall ydy honna), yn mwynhau noson “Pethe Bychain“ gyda grwp gwerin - Triawd - a’r beirdd Ifor ap Glyn, Karen Owen, Arwel Pod Roberts a Nia Môn.

  

R’oedd yn noson wych.  R’oedd yr holl digywddiadau yn ofnadwy o dda, i ddweud y gwir – (dwi ddim wedi sôn am y Trevor Dines yn siarad a flodau a “Plantlife“, a Mike Parker yn sôn am agweddau tuag at y Gymraeg, ac am luniau Pierino Algieri).  Rhaglen ardderchog - a mi es adra gyda lwyth o lyfrau, fel arfer.

.