Clirio pethau a’r cynhaeaf

Dwi ddim yn naturiol yn ’minimalist’, ond weithiau dwi yn trio cael rywfaint o drefn a hefyd yn gobeithio os dwi’n medru cael gwared o rai bethau, bydd llai o gwmpas a mwy siawns o fedru ffeindio pethau!

Mae ’na fasged yn yr ystafell bwyta yn eistedd ar y cadair a dyna lle mae rhai pethau yn mynd nad oes ganddynt gartref benodol........a wedyn dwi’n mynd trwyddi a darganfod ryseits, mapiau a phob fath o bethau.  

Ac ar ol trio ffeindio cartrefi iddynt am ryw hanner awr dwi’n cofio pam dwi ddim yn hoffi’r ’tacluso’ ’ma!

O’r diwedd ar ol tywydd poeth trwy mis Mehefin a Gorffenaf [poeth iawn] a dipyn o Awst mae hi wedi oeri dipyn ac yn BWRW GLAW ar y funud.  Yn sicr dan ni angen dipyn o law ar ol ryw ddeg wythnos heb llawer o gwbl.  ’Roedd stormydd yn rhai llefydd ar ddiwedd Gorffenaf ond dim llawer o law yn fama.

Ac yn y tywydd braf, poeth, mae’r tŷ gwydr wedi bod yn gnweud yn andros o dda: pupurau [dim yn aeddfed eto], ciwcymber, letys, aubergine a tomatos - o, a basil ar gyfer gwneud pesto. 

Ac yn yr ardd, cawsom llawer o ffa Ffrengig, ond wedi i’r tywydd craspoeth dechrau doedden nhw ddim mor dda.  A tatws, ac eirin.  Beth bynnag, gyda’r glaw, os oes digon ohoni hi, ddylie’r planhigion sydd wedi bod yn dioddef dechrau dod yn ol.

Dwy sgwarnog

Wrth fynd am dro bach bore ’ma cyn gadael Suffolk, lle ’roedden wedi bod yn aros fel ein bod yn medru mynd i briodas teuluol, gwelais y pâr o sgarnogod yma.  [Dydy’r llun ddim rhy agos, yn anffodus.]  

Mae rhywbeth am sgarnogod sydd yn codi fy nghalon, ond dwi ddim yn siŵr os ydy o’n beth arferol i weld dwy gyda’i gilydd yr amser yma o’r flwyddyn.  Beth bynnag,

rhywbeth da i ddechrau’r dydd.

Dod yn ol o’r Gŵyl Arall

A dyma fi, ym Mangor, ar y tren 9.22 a fydd yn mynd yn uniongyrchol i Milton Keynes.  Dod yn ol ar ol benwythnos pen-y-gamp yng Ngŵyl Arall.  Y ddegfed Gŵyl Arall.  Dwi ddim yn cofio pryd es i’r Gŵyl Arall gyntaf - wel, gyntaf i fi.  2OO9 efalla.  Mae pob un wedi bod yn dda ac yn wahanol.  Gwneud petha na fedraf gwneud yn ol yn MK:

• Cyfle i siarad Cymraeg trwy’r penwythnos - mor bwysig i siarad yr iaith
• Cyfle i ddysgu mwy am gerddoriaeth, hanes, llyfrau a diwydiant Cymraeg - a Chymreig
• Cyfle i sgwrsio gyda ffrindiau a chyfarfod pobl newydd
• Cyfle i cael amser i bori trwy llyfra yn siop Palas Print

A rhai o’r uchafbwyntniau?  Dyma ddau i ddechrau - o nos Wener a bore Sadwrn....

Eistedd tŷ allan i’r clwb hwylio yn y dref ar ddiwedd y pyb crôl llenyddol [ardderchog] yn gwylio’r machlud dros y Fenai ac yn canu caneuon Cymraeg

Gwneud Yoga yn yr ardd, yn y Gymraeg am y tro gyntaf.................

Y comin

Bron bob dydd dwi'n cerdded am awr ar y comin yn y bore a weithiau awr yn y prynhawn ond ar y funud  mae o'n boeth yn y prynhawn fel arfer a felly hanner awr dan ni'n gnweud ar ol saith o'r gloch.

Ond yn ddiweddar dwi wedi bod yn cerdded ar comin yn y Goedwig Newydd [?? New Forest] tra roedden yn aros gyda fy mrawd a'n chwaer yng nghyfraith, a cyn hynny yn cerdded ar comin Wareham yn Dorset.  Mae nhw i gyd mor wahanol ac eto  yn rhoi gofod i ni werthfawrogi.  Mae comin Wareham yn SSSI

Welis i ddim weision y neidr ond mi roedd hi braidd yn sych, ond  welais y llyffant du yma.   Dwi bron byth yn gweld y rhain yn ein hardal ni.

A mae pethau yn newid o flwyddyn i flwyddyn.  Dyma aderyn sydd wedi bod yn byw are ein comin ni am flynyddoedd: bras y cyrs.

Mae'r llinos yma hefyd - er ie fod ddim mor gyffredin yn ein hardal ni a hefyd eleni dwi wedi gweld y weirloyn cleisiog [esgusodwch diffyg acenion!]

dyma iar fach yr ha ddel!

Henwaliau

Rywsut dwi ddim wedi postio i’r blog am oes.  Gyda’r tywydd sych [dim glaw ers dechrau’r mis], mae garddio a dyfrio wedi cymryd gymaint o amser.  Ond rŵan dan ni ar ein gwyliau a gyda’r tywydd mor boeth a wedi penderfynnu aros o gwmpas y tŷ a’r dref heddiw, does dim esgus.

Blynyddoedd yn ol, pan roeddwn yn byw yng Nghaernarfon, roedd stryd o’r enw Henwalia dim yn bell o’n tŷ ni.  Ond rywsut, nes i erioed meddwl am ystyr yr enw.  Ond pan es am dro gyda Rhys Mwyn (rhan o Gwyl Arall ychydig o flynyddoedd yn ol],  a clywed hanes Rufeinig y dre, ‘roedd yn amlwg.  Mae stryd Henwalia jyst i lawr y lon o’r hen Gaer Rufeinig. A dwi wedi cerdded rhan o hen waliau Caernarfon, a Conwy a.y.y.b – a waliau wedi adeiladu o cerrig ydynt i gyd.

Dros y dyddiau diwethaf, dwi wedi bod yn cerdded ar hyd hen waliau gwahanol iawn.  Hen waliau ‘Wareham’  lle dan ni’n aros ar y funud. 

Hen waliau tra gwahannol – waliau Sacsonaidd.  Does dim cerrig ar y waliau [ond mae’n debyg bod cerrig wedi bod ar ben y waliau unwaith].  Waliau pridd, ond eitha mawr.  Mae’r waliau wedi sefyll am dros fil o flynyddoedd.  Ond doeddent ddim digon i wrthsefyll y LLychlynwyr. 

Heddiw mae o’n bosib cerdded ar hyd y waliau yn y ran fwyaf o’r dref, a cael golygfeydd trawiadol o'r dre a'r cefn gwlad hyfryd o gwmpas.

Mis Mai Hyfryd

Mae mis Mai wedi bod yn hyfryd - er ei fod braidd  yn stormydd ar y funud.  A mae o wedi bod yn fis brysur, hefyd.  Mae'r penglin wedi gwella gymaint, a dwi'n ol yn beicio i'r gwaith ar hyd lonydd a llwybrau distaw, gwyrdd:

Wrth gerdded gyda fy ffrind [y ci] ar y comin, dwi weid gweld telor yr hesg am y fro gyntaf. Mae ganddi gan sydd dipyn bach fel can y ddriw - yn dwrdio; ond mae hi wedi bod yn anodd cael llun da.  

Mi fyddaf yn parhau gyda'r ymdrech!

Gyda'r tywydd braf ac isio bod allan ymysg byd natur, dwi ddim wedi gwneud gymain o arddio a ddylwn ni, ond r'oedd y wyrion yn hapus i helpu yn yr ardd ffrynt: yn hel clochau'r gog a ballu.  Yn anffodus, clochau'r gog Spaeneg sydd yn yr ardd a felly dwi'n hapus iawn i'r plant cael nhw - dwi isio cael gwared ohonynt!  Cefais llyn o'r cudyll coch un bore - y ceiliog, sydd yn hela ar y comin:

Yng nghanol y mis aethom i hen goedwig wrthlaw i weld clychau'r gog, fel dan ni'n gwneud bron bob blwyddyn gyda'r teulu.

Cyfle i gael rasus a chwarae o gwmpas os ydych yn fach:

R'on yn falch o weld y tylluan fach ar y comin eto, hefyd.  Siwr ei fod o neu hi wedi bod yna trwy'r amser, ond doeddwn ni ddim wedi ei gweld hi.  Llun wedi ei gymryd yn erbyn yr haul ydy hon, felly dydy'r aderyn ddim yn glir iawn.

Ond efallai yr aderyn fwyaf gyffrous ar y comin ar y funud ydy'r gog.  Mae 'na gog wedi bod yn canu ar y comin am dipyn - dwi'n ei glywed o bron bob dydd - a ddoe 'roedd ddau aderyn yn canu.  Dwi wedi trio cael llun, ond hyd ar hyn, ond llyn gwael o'r gog yn diflannu dwi wedi llwyddo i gael.

Gwylio byd natur

Wythnos diwethaf daeth ffrind i aros o America; ond efo fi am ychydig o ddyddiau; felly cymerais amser i ffwrdd o'r gwaith.  Ac ar ol yr holl law, dyna ni'n cael haf bach - ar ol dydd Mawrth beth bynnag.  Felly aethon am daith cerdded bore Mercher a wedyn eistedd tŷ allan i dafarn lleol i fwyta cinio.  

Ac yn hwyr yn y prynhawn, aethon i lawr i warchodfa newydd y 'Parks Trust'.  Dwi wedi sôn am MK Parks Trust o'r blaen - nhw ydy awdurdeb unedol i'r holl parciau yn MK, a mae 'na digon ohonyn nhw.  Beth bynnag, mae'r parc yma newydd gael ei drosglwyddo i'r ymddiriedolaeth a ryw bythefnos yn ol, aeth ychydig ohonon ni am dro gyda'r swyddog bioamrywiaeth i cael gweld y lle a gweld be oedd o gwmpas.  Ceirw a sgwarnogod, dyna be!  A mae hynny falle yn annisgwyl oherwydd mae Magna Parc reit wrth ymyl y traffordd [M1] a hefyd wrth ymyl warysau enfawr John Lewis.  Felly dydd o ddim fel ryw baradwys cefngwlad.

Ond efalla am bod y traffordd yn creu un ffin i'r llecyn a bod dim lôn yn mynd trwy'r parc, mae'r bywyd gwyllt yn cael llonydd.

Pan es i yna gyda fy ffrind Jenny gwelson sawl carw dwr Tseineiaidd.

Maent yn ddel iawn - gyda clustiau mawr fel Tedi bêr a does dim rheiddiau [antlers] ganddynt - ond mae ganddynt ysgithredd [tusks].

Dyma llun arall yn dangos eu clustiau mwy

Mae sgwarnogod yn ffynnu yma hefyd.  Fel arfer doedd o dim rhy hawdd cael llun digon agos on dwi'n eitha hapus gyda'r llun yma:

Mae lliwiau'r gwair a'r cynhefin yn cuddio'r ceirw a'r sgwarnogod yn dda.

A'r dydd canlynol, dydd poeth ofnadwy, aethom i'r warchodfa lleol.  Dyma llun o lygoden bengron goch a oedd yn y warchodfa.  Mae un o'r cuddfanau yn y coed [woodland hide] a mae llecyn back wedi ei osod ar gyfer y llygod - gyda canghennau wedi eu osod ar y ddaear.  Clywson y gog hefyd - ond am ryw ychydig o eiliadau.

A dyma lle mae'r llygod yn cuddio.  Ddoe, gyda fy ffrind wedi mynd, cefais gyfle i fynd allan gyda Martin [y swyddog bioamrywiaeth] o gwmpas y parc sydd yn amgylchu'r Prifysgol Agored, amser cinio, i wneud ymchwiliad i'r neidr y gwair.  Cawsom hyd i sawl un weddol ifanc, a dyma un yn llaw Martin cyn i ni ei fesur o [neu hi].