Tynnu lluniau

Dwi’n perthen i grŵp bach o ferched sydd yn cyfarfod i drafod a gwella ein ffotograffau.  Rhanu a trafod ein lluniau, a trio dysgu gwella.  Y mis yma dan ni wedi bod yn canolbwyntio ar lluniau bywyd gwyllt.  Felly dyma rhai o’r lluniau rhannais gyda'r grŵp:

Dwi wastad yn trio cael llun gwell o'r cudyll coch - ond dim wedi llwyddo eto.

A dyma gwyach gawr gopog a tynnais yn y warchodfa dydd Sadwrn.  Diwrnod sych am unwaith.

Dwi'n hoffi hon am ei fod yn edrych at y camera.

Dwi mor hoff o jac-y-dos - a'r holl teulu brain.  Mae nhw mor glyfar.  Roedd y rhain yn nythu ym Mhalas Esgob Tyddewi, a falle dyna pam roedden nhw'n iawn gyda fi yn mynd yn eitha agos atyn nhw - wedi arfer gyda pobl.

A dyma hwyaden ddanheddog.  Mae'r rhain i'w gweld ar ein afon ond mae yn anodd i dynnu lluniau da - maent yn hedfan i ffwrdd y funund dach chi'n agosau.  'Roedd hon, yn Besancon yn Ffrainc, dwy neu dair flynedd yn ol, dipyn mwy fodlon!

Taith cerdded yn Shropshire

Dydd Sul diwethaf oedd diwrnod cyntaf y taith cerdded eleni – dyma taith mae grŵp ohonon ni yn gwneud bob blwyddyn.  Cerdded llwybrau fel y llwybr arfordir Cymru ac yn aros mewn lle gwahanol bob nos. Dwi’n meddwl, erbyn hyn ein bod wedi gwneud ryw ddeuddeg daith fel hyn, er bod y grŵp wedi gwneud rhai cyn i fi ymuno.  Y daith gyntaf un i fi ymuno ynddo r’oedd y Shropshire Way, a dyna beth roedden yn cerdded eleni hefyd.  Wedi gwneud rhan un llynedd a tro yma yn decharu yn Ludlow [oes mae ‘na enw Cymraeg i Ludlow ond dwi ddim yn cofio fo].

Cawsom amser hyfryd.  Dechrau gyda cinio ar ol cyrraedd Ludlow, a wedyn taith cerdded bach hyd at ’AngelBank, dim nepell allan o Ludlow, a cherdded i fynny i’r tafarn ’Golden Cross’ am frechdan gyda’r nos.  Siawns i ddeffro’r cyhyrau! Gwelson ddwy ’sgwarnog a digon o fwncathod, cyn ddrigo ’Clee Hill’ y ddiwrnod wedyn. Digon o ddiddordeb yn fama hefyd: yr haul yn gwenu, a golygfeydd hyfryd yn ogystal a hanes diwydianol. Mwy o fwncathod, cudydd coch a hebog tramor.  Digon o hen chwareli iddyn nhw nythu ynddynt, dwi'n meddwl.

Ar ol glawio yn ystod y nos, ’roedd hi’n bwrw yn ysgafn pan roedden ni’n dechrau cerdded bore Mawrth, ond yn fuan, wneth y law peidio.  Ond dwi bron erioed wedi gweld llwybrau mor wlyb a gyda gymaint o fwd a baw gwartheg arnynt.  Cerdded i Much Wenlock i aros mewn hen dafarn, Y Fox.  Cerdded ar hyd 'Wenlock Edge' a heibio hen blasdy; Wilderhope Manor, lle arhoson y tro diwethaf gwnaethon y taith yma.

Hen dafarn hyfryd yw'r Fox - a bwyd hyfryd hefyd.   Ar ddydd Mercher cerddodd rhan fwyaf o’rgrŵp i Little Wenlock - a chael cinio yn Ironbridge. 

Tref gyda gymaint o hanes ddiwydianol - ond dim digon o amser i aros ac i edrych o gwmpas  dydd Mercher. Gorffenais y taith yna am y ddiwrnod - doeddwn i ddim isio or-ddefnyddio fy mhenglin.

Nos yn Little Wenlock a wedyn cerdded i Wellington: cael cinio cyn dal y tren yn ol i MK.

Dim Gwyl Ddewi Arall

Dim Gwyl Ddewi Arall I fi eleni……….

‘roeddwn wedi bwcio brecwast a gwely, a tren i Fangor ar gyfer penwythnos Cymraeg yng Nghaernarfon yn ymuno a’ Gwyl Ddewi Arall.  Ond gyda’r rhwyg mewn gwasanaethau oherwydd y tywydd mawr yn fama, a minna’n mynd ar y tren, yn y diwedd doedd o ddim yn edrych fel syniad da.  Felly dyma fi, yn teimlo’n eitha trist, oherwydd dwi ddim yn cael cyfle i dreulio benwythnos yn cyfagthrebu yn y Gymraeg yn aml.  Ond dyna fo.

Un peth dwi ddim wedi bod yn wneud ydy’r blog yma, felly cyfle i ddal i fyny dipyn.

Eleni, dwi wedi bod yn gwneud cwrs ffotograffiaeth ‘creadigol’.   Mae’r cwrs mewn canolfan  celf sydd yn eithaf agos.  Dwi ddim yn siwr os ydw i isio ddysgu cymryd lluniau ‘creadigol’.  Mi faswn yn hoffi medru cael lluniau well o anifeiliad ac adar – ond mae hynny’n anodd.  A dwi'n siwr fy mod i'n dysgu llawer wrth gwneud y cwrs.  Beth bynnag, prynais camera newydd ar ol Nadolig, a dwi wrthi’n dysgu sut i’w ddefnyddio, yn araf araf bach.  Felly, yn aml, dwi’n defnyddio’r hen camera ‘bridge’ i wneud gwaith cartref y cwrs.

Ia, dan ni’n cael gwaith cartref bob wythnos yn canolbwyntio ar brosiectau gwahanol.  Dyma un llun tynnais pan oeddem yn gnweud ‘low key’:

A dyma un arall ‘high key’.  

Dwi ddim mor siwr am hin.  Beth bynnag,  dwi ddim yn hoffi tynnu lluniau ty fewn- mae’n well gen i trio cael lluniau bywyd gwyllt, natur a tirlinoedd.

Mae digon o natur i'w gweld a chael yn ddigon agos i ni.  Dwi wedi bod yn gwylio llwynogod wrth mynd a'r ci am dro [ond o bellter] a'r tylluan wen hefyd [ond dim mewn golau digon dda i dynu llun] ac yn y warchodfa bythefnos yn ol, roeddwn yn gwylio llygoden bengron yn dod allan am dipyn o fwyd.....dydy o ddim yn lun dda.

Mamaliaid lleol

Wedi methu’n llwyr blogio dros mis Ionawr felly dyma ddechrau’r tymor i fi eleni.  

Roedd wythnos dwytha’ n llawn gyda gwaith a chnebrwng yn ardal y llynnoedd.  Ond yn ol i MK wythnos yma, a bywyd gwyllt lleol.  Fel dwi’n meddwl fy mod wedi dweud o’r blaen, dwi’n aelod o dîm back sydd yn archwilio y mammaliaid sydd yn byw yn y warchodfa gyda arweiniaid a llawer o waith gan swyddogion y Parks Trust, yn enwedig y swyddog “biodiversity’.  

Cawsom cyfarfod nos Fercher yn ganolpwyntio ar y foch daear.  Mae ‘na ddau set dan ni’n gwybod amdanynt yn y warchodfa, a sawl mochyn daear wedi cael ei ‘ddal’ ar trap camera, ac ambell un wedi cael ei weld.  Roeddem yn rhoi bwyd i lawr i’r moch daear gyda pelets bach lliwgar ynddo i weld pa foch daear [o ba set] sydd yn bwyta’r bwyd.  Noson mor oer i fod yn crwydro yn y tywyllwch, ond clywson dau beth diddorol hefyd.  Rhegen y dŵr oedd y gyntaf: aderyn swil iawn.  A tylluan frech oedd yr ail, aderyn dwi heb glywed am ddipyn.

Ond yn gynharach yn y dydd, es i’r warchodfa gyda fy nghamera a lens newydd: newydd dechrau defnyddio’r camera felly mae o yn aros ar ‘automatic’ am rwan.  Ac o’r lloches ‘woodland’ , ces y fraint o weld mwnjac a oedd yn pori am dipyn  o amser.  Mae na boblogaeth go fawr yn yr ardal, ond meant yn swil, a fel arfer yn rhedeg i ffwrdd, ond arhosodd hon am dipyn, yn cerdded o gwmpas a bwyta.  Dyma’r llun gorau ges i.  Dan ni’n gwybod bod yr annifail yn fenywaidd, oherwydd does dim ‘tusks’ a mewn un llun mae hi’n edrych yn feichiog hefyd.  [Eitha tew, beth bynnag!]

Mae'r rhestr o famaliaid yn y warchodfa yn eitha hir; dyma'r rhai dwi'n gwybod amdanynt:  llwynog; twrch daear,llŷg y dwr; llŷg gyffredin; llygod [llygoden y coed; llygod bach a hefyd llygoden yr ŷd;llygod mawr; llygoden bengron y dŵr [ a, dwi'n meddwl, llygod bengron arall]; cwningod; gwenciod; dyfrgwn; moch daear; sawl fath o ystlym; ceirw mwntjac a falle'r iwrch hefyd.  Mae sgwarnogod i'w gweld yn agos i'r warchodfa, ond hyd at hyd, dim YN y warchodfa.

Dros y 'Dolig

Dwi’n siwr fy mod wedi treulio’r Dolig fel llawer o bobl: coginio; bwyta; gwylio teledu; darllen; dipyn o gerdded  a bod yn sal.  Annwyd trwm  a dolur gwddw, ond dwi’n meddwl ei fod yn gwella yn raddol.  Yn y cyfamser mae fy ngŵr yn llawer gwaeth - yn pesychu gymaint fel ei bod yn methu siarad, ac yn colli cwsg.  Felly dydy’r un ohonom ni ddim isio bod allan ar y comin yn y glaw gyda’r ci, ond ta waeth, mae rhaid mynd a fo am dro.  Bore ’ma, roedd yr 'ap' tywydd yn dweud ei fod yn sych gyda dipyn o haul - ond des yn ôl yn eitha gwlyb.  Ac ar ol cawod drwm, dwi am aros cyn mentro allan eto.

Ond dwi yn mwynhau cael cyfle i ddarllen - a darllen.  A dyma be dwi wedi bod yn darllen:

1  Llyfrau Philip Pullman.  Nid “The Book of Dust” ond cyfres arall am Sally Lockhart  - mae o yn storiŵr eithriadol o dda a mae’r wefan yn ardderchog hefyd - yn mynd yn bellach o lawer na’r llyfrau.  Doeddwn i ddim wedi sylwi faint o lyfrau plant mae o wedi sgwennu.  Mae pedwar llyfr yn y gyfres yma; bob un yn dda mewn ffordd gwahanol.  Maent wedi ei sefydlu yn y deunawfed ganrif, a mae’r manylion am yr amser yn wych: a’r storîau yn llawn antur, ac yn eitha gwleidyddol yn rhai o’r llyfrau hefyd.  Mae’r awres yn ddynes ifanc annibynnol, rhywbeth anarferol yn yr oes lle mae hi’n byw: ond bydd rhaid i chi ddarllen y llyfrau i gael mwy o wybodaeth.  Mae ’na bedwar llyfr yn y cyfres.  [A dwi'n gweld o'r wefan bod llyfrau eraill - i blant - wedi ei sefydlu yn yr oes hwnnw: mae'n rhaid bod Philip Pullman yn hoff o'r amser yna]

2 Llyfr ffeithiol “Three cup of tea” gan Greg Morteson a adeiladodd ysgolion yn Pakistan ag Afgahnistan yn enwedig ar gyfer gennod.  Dwi wedi gweld yn ddiweddar bod cwestiynnau wedi codi ar ol rhagen gael ei wneud am gywirdeb beth sy’n cael ei ddweud yn y llyfr,  Ond os ydy ond hanner yn wir, mae o’n stori anhygoel ac yn pwysleisio’r pwysigrwydd o addysgu - yn enwedig mewn llefydd lle mae eithafwyr hefyd yn cynnig addysg i blant - addysg sydd yn tywys rhai ohonynt i ddod yn derfysgwyr.

Hefyd mi ddarllenais llyfr Cymraeg: y ddiwetha’ yn y gyfres am yr heddwas yng ngogledd Cymru - Jeff;  “Dan Ei Adain”  gan John Alwyn Griffiths, sydd yn sgwennu mor dda.  Mae pob lyfr yn y gyfres werth ei ddarllen

Mae ’na ddau lyfr arall i ddechra darllen.  Un ar gyfer y clwb darllen Llundain: Awst yn Anogia gan y ddiweddar Gareth Williams a llyfr gan Gareth arall, fy ffrind Gareth Thomas, sydd wedi sgwennu llyfr am Iolo Morganwg: “Myfi, Iolo”. Darllenais drafft o’r fersiwn Saesneg dipyn o amser y ol, ond yn y diwedd, y fesiwn Gymraeg sydd wedi cael ei gyhjoeddi gynraf a dwi’n edrych ymlaen.  

Un Bore Mercher

Dwi wrth fy modd gyda Un Bore Mercher, sydd ar S4C ar y funud.  Rhaid dweud, o’n i’n hoff iawn o Gwen yn Torchwood, blynyddoedd yn ôl a dyma Eve Miles, a oedd yn chwarae Gwen, yn y brif ran.  Gwych gweld bod Eve Miles yn chwarae rhan Gymraeg a mae hi wastad mor dda.

Dwi ddim yn siwr faint o bennodau fydd yn y gyfres.  Gorffen yn agos i Nadolig, falle? Ar y funud dwi’n gwylio’r cyfres ar Iplayer.  Mae’n rhyfedd.  O bryd i’w gilydd, mae cyfres ardderchog i’w gael, a does dim byd gwell yn y tywydd llwyd yma na swatio lawr gyda cyfres fel hon.

Heblaw llyfr ardderchog, wrth gwrs, a mwy am hynny yn y man.

Penwythnos brysur

Dwi'n siwr mai fel hyn bydd hi, i rai raddau, rhwng rwan a 'Dolig.  Ond fy mai i, yn unig, ydy gwneud y peth yn waeth trwy penderfynny gwneud jam - wel, jeli, i ddefnyddio'r cwrans duon yn y rhewgell a'r cwrans coch  - mae rhai ohonynt wedi bod yna am dair flwyddyn dwi'n meddwl.

A doeddwn i ddim yn disgwyl gorfod mynd a'r ci i'r filfeddyg prynhawn Gwener, oherwydd ei fod wedi rhywgo un o'i grafangau ac yn gwaedu - ond yn ffodus, roedd yn medru cael triniaeth heb gorfod aros rhy hir  o gwbl.  Rhedais allan o amser gyda'r jeli ar ol gwneud rywfaint o jeli cwrans coch - a rhoi'r cymysgedd o'r cwrans duon a siwgwr a.y.y.b. yn yr oergell yn barod at heddiw.  Ddoe, treuliais y ddiwrnod yn Llundain.  Ein tiwtor y tro yma oedd Sian Northey, a fel arfer, cawsom diwrnod gwych, gyda chwech ohonon ni yn y ddosbarth, felly digon o amwer i drafod, a trio gweithio ar tasgau fel cyfiethu sydd wastad yn creu sgwrs diddorol.

A gan fy mod yn Llundain, es ymlaen i dreulio'r noswaith gyada ffrind dwi ddim yn gweld digon aml.    Paned o de mewn 'patisserie' a wedyn i'r South Bank ar y bws i gadw allan o'r oerfel - gan nad dwi'n medru cerdded gormod.......a cael diod bach o win tra'n clywed cor gweiddi!  Erioed wedi clywed y rhain o'r blaen: edrych fel  cor meibion, ond gweiddi yn hytrach na chanu.  Dyma'r fath o beth - diddorol ond dwi'm yn siwr os faswn yn talu!  A wedyn yn ol ar y tren ar ol cael pryd o fwyd Twrceaidd, gwych.

Felly yn ol  i'r jeli heddiw, unwaith i'r teulu mynd ar ol cinio - a doedd dim gymaint i ddangos am yr hol drafferth!  Dyma sut wnes i'r jeli cwrens coch- gyda 'muslin'

Ond cymerodd mor hir, nes i drio heb y 'muslin' gyda'r cwrans du - a dyma'r canlyniad:

dau botyn yn unig o bob un! Dwi ddim yn meddwl bydd anrhegion Dolig yn fama rywsut....