Tyfu planhigion
Un peth am weithio ydy’r strwythur: weithiau gormod - cyfarfodydd trwy’r dydd; rhestr o ebostydd i ateb, cyrsiau i drefnu/sgwennu a.y.b.. Ond mi wn nad ydw i bob amser yn dda heb strwythur ac yn enwedig pan mae’r tywydd yn heriol. Ar ôl ymddeol does dim llawer mae RHAID i fi ei wneud ar ddydd penodol. Heddiw mae’r gwynt yn gryf ofnadwy (atgofion plentyn am Morris y Gwynt...)...Felly nes i ddim cerdded gymaint bore ’ma. Roedd fy ffrind, Teo, y ci, wedi blino dipyn, beth bynnag. Ddoe, gyda’r arolygon tywydd yn gado glaw drwm yn y prynhawn a hithau’n heulog ben bore, aethon ni am dro hir: ar hyd yr afon a rownd y cae isaf.
Erbyn cyrraedd y goedwig fach ar y comin, roedd Teo braidd yn flinedig. Mae o’n heneiddio, ond, fel meddyliais fase fo’n gwneud, treuliodd gweddill y dydd ar y soffa, tan amser cinio’r nos!
A heddiw, mae’r glaw wedi cilio (ac mae hi’n debyg ei fod wedi gwneud lles i’r planhigion i gyd...) ond mae 'na rybudd melyn ynglŷn â’r gwynt. Ac i fynd yn ôl i be oeddwn yn dweud am ddiffyg strwythur, ar ôl gorffen cerdded, brecwast ac ymarfer corff, dwi ddim wedi gwneud llawer sydd yn arwyddocaol heddiw - ond wedi gorffen ryw restr o jobsys mân a oedd rhaid eu gwneud. Felly, allan i’r tŷ gwydr lle mae 'na bron wastad modd i fyw.
Ryw wythnos yn ôl, prynais y potiau bach “jiffy” yma (“Jiffy” ydy enw'r cwmni).
Mae 'na fawn neu “coir” ynddyn nhw (felly mae hi’n bwysig i brynu’r rhai difawn). Maen nhw’n cyrraedd yn sych ac ysgafn ac ar ôl ychwanegu dŵr, maen nhw’n chwyddo. Wedyn dach chi’n rhoi un hadyn (neu falle dau neu dri..) i mewn i bob un “cell”...ac aros. Ac felly dydy’r planhigyn bach ddim yn cael eu haflonyddu pan mae hi’n amser i symud y planhigion. Dyna’r damcaniaeth, beth bynnag.
Dwi wedi llenwi bob un gell erbyn hyn! ac yn gobeithio byddan nhw’n gweithio i fi. Ac ar wahân i’r potiau bach yma, mae planhigion ar gyfer saladau yn cael eu tyfu hefyd. Mae’r letys ar y silff - oherwydd mae 'na gymaint sydd yn eu bwyta pan maen nhw’n fach a dwi’n defnyddio trefn “CCA”. (cut and come again) lle dach chi’n torri’r dail ac mae’r dail yn aildyfu yn eithaf cyflym. Hefyd mae persli yn tyfu (yn araf: persli’r haf wedi gorffen); coriander; rhuddygl, pakchoi; mizuna a chêl a letys o hadau a sbigoglys: ac efallai fy mod wedi anghofio ambell blanhigyn. Ond heddiw rhois yr hadau yma i mewn i’r bordor yn y tŷ gwydr: “komatsuma”: dail braidd yn debyg i sbigoglys.
Ond yn bendant mae’r tymor wedi troi. Bydd y planhigion ciwcymber yn gorffen yn fuan. Yn y cyfamser mae na lawer o giwcymberau bach i fwynhau...