Ailddysgu

Tuesday, 16 September 2025

Tyfu planhigion

Un peth am weithio ydy’r strwythur: weithiau gormod - cyfarfodydd trwy’r dydd; rhestr o ebostydd i ateb, cyrsiau i drefnu/sgwennu a.y.b..   Ond mi wn nad ydw i bob amser yn dda heb strwythur ac yn enwedig pan mae’r tywydd yn heriol.  Ar ôl ymddeol does dim llawer mae RHAID i fi ei wneud ar ddydd penodol.  Heddiw mae’r gwynt yn gryf ofnadwy (atgofion plentyn am Morris y Gwynt...)...Felly nes i ddim cerdded gymaint bore ’ma.  Roedd fy ffrind, Teo, y ci, wedi blino dipyn, beth bynnag.  Ddoe, gyda’r arolygon tywydd yn gado glaw drwm yn y prynhawn a hithau’n heulog ben bore, aethon ni am dro hir: ar hyd yr afon a rownd y cae isaf. 



Erbyn cyrraedd y goedwig fach ar y comin, roedd Teo braidd yn flinedig.  Mae o’n heneiddio, ond, fel meddyliais fase fo’n gwneud, treuliodd gweddill y dydd ar y soffa, tan amser cinio’r nos!  

 

A heddiw, mae’r glaw wedi cilio (ac mae hi’n debyg ei fod wedi gwneud lles i’r planhigion i gyd...) ond mae 'na rybudd melyn ynglŷn â’r gwynt.  Ac i fynd yn ôl i be oeddwn yn dweud am ddiffyg strwythur, ar ôl gorffen cerdded, brecwast ac ymarfer corff, dwi ddim wedi gwneud llawer sydd yn arwyddocaol heddiw - ond wedi gorffen ryw restr o jobsys mân a oedd rhaid eu gwneud.  Felly, allan i’r tŷ gwydr lle mae 'na bron wastad modd i fyw.

 

Ryw wythnos yn ôl, prynais y potiau bach “jiffy” yma (“Jiffy” ydy enw'r cwmni).  



Mae 'na fawn neu “coir” ynddyn nhw (felly mae hi’n bwysig i brynu’r rhai difawn).  Maen nhw’n cyrraedd yn sych ac ysgafn ac ar ôl ychwanegu dŵr, maen nhw’n chwyddo.  Wedyn dach chi’n rhoi un hadyn (neu falle dau neu dri..) i mewn i bob un “cell”...ac aros.  Ac felly dydy’r planhigyn bach ddim yn cael eu haflonyddu pan mae hi’n amser i symud y planhigion.  Dyna’r damcaniaeth, beth bynnag.


Dwi wedi llenwi bob un gell erbyn hyn! ac yn gobeithio byddan nhw’n gweithio i fi.  Ac ar wahân i’r potiau bach yma, mae planhigion ar gyfer saladau yn cael eu tyfu hefyd. Mae’r letys ar y silff - oherwydd mae 'na gymaint sydd yn eu bwyta pan maen nhw’n fach a dwi’n defnyddio trefn “CCA”. (cut and come again) lle dach chi’n torri’r dail ac mae’r dail yn aildyfu yn eithaf cyflym.  Hefyd mae persli yn tyfu (yn araf: persli’r haf wedi gorffen); coriander; rhuddygl, pakchoi; mizuna a chêl a letys o hadau a sbigoglys: ac efallai fy mod wedi anghofio ambell blanhigyn.  Ond heddiw rhois yr hadau yma i mewn i’r bordor yn y tŷ gwydr: “komatsuma”: dail braidd yn debyg i sbigoglys.

Ond yn bendant mae’r tymor wedi troi.  Bydd y planhigion ciwcymber yn gorffen yn fuan.  Yn y cyfamser mae na lawer o giwcymberau bach i fwynhau...