Ailddysgu

Tuesday, 16 September 2025

Tyfu planhigion

Un peth am weithio ydy’r strwythur: weithiau gormod - cyfarfodydd trwy’r dydd; rhestr o negeseuon ebost i ateb, cyrsiau i'w trefnu/sgwennu a.y.b..   Ond mi wn nad ydw i bob amser yn dda heb strwythur ac yn enwedig pan mae’r tywydd yn heriol.  Ar ôl ymddeol does dim llawer mae RHAID i fi ei wneud ar ddydd penodol.  Heddiw mae’r gwynt yn gryf ofnadwy (atgofion plentyn am Morus y Gwynt...)...Felly nes i ddim cerdded gymaint bore ’ma.  Roedd fy ffrind, Teo, y ci, wedi blino dipyn, beth bynnag.  Ddoe, gyda’r arolygon tywydd yn gaddo glaw drwm yn y prynhawn a hithau’n heulog ben bore, aethon ni am dro hir: ar hyd yr afon a rownd y cae isaf. 



Erbyn cyrraedd y goedwig fach ar y comin, roedd Teo braidd yn flinedig.  Mae o’n heneiddio, ond, fel meddyliais fase fo’n ei wneud, treuliodd weddill y dydd ar y soffa, tan amser cinio’r nos!  

 A heddiw, mae’r glaw wedi cilio (ac mae hi’n debyg ei fod wedi gwneud lles i’r planhigion i gyd...) ond mae 'na rybudd melyn ynglŷn â’r gwynt.  Ac i fynd yn ôl i be oeddwn yn dweud am ddiffyg strwythur, ar ôl gorffen cerdded, brecwast ac ymarfer corff, dwi ddim wedi gwneud llawer sydd yn arwyddocaol heddiw - ond wedi gorffen rhyw restr o jobsys mân a oedd rhaid eu gwneud.  Felly, allan i’r tŷ gwydr lle mae 'na bron wastad fodd i fyw.

 

Ryw wythnos yn ôl, prynais y potiau bach “jiffy” yma (“Jiffy” ydy enw'r cwmni).  



Mae 'na fawn neu rysgl ynddyn nhw (felly mae hi’n bwysig i brynu’r rhai di-fawn).  Maen nhw’n cyrraedd yn sych ac ysgafn ac ar ôl ychwanegu dŵr, maen nhw’n chwyddo.  Wedyn dach chi’n rhoi un hadyn (neu falle dau neu dri..) i mewn i bob un “cell”...ac aros.  Ac felly does dim niwed yn digwydd i'r planhigyn bach  pan mae hi’n amser i'w symud nhw.  Dyna’r damcaniaeth, beth bynnag.

Dwi wedi llenwi bob un gell erbyn hyn! ac yn gobeithio byddan nhw’n gweithio i fi.  Ac ar wahân i’r potiau bach yma, mae planhigion ar gyfer saladau yn cael eu tyfu hefyd. Mae’r letys ar y silff - oherwydd mae 'na gymaint sydd yn eu bwyta pan maen nhw’n fach a dwi’n defnyddio trefn “CCA”: (cut and come again) lle dach chi’n torri’r dail ac mae’r dail yn aildyfu yn eithaf cyflym.  Hefyd mae persli yn tyfu (yn araf: persli’r haf wedi gorffen); coriander; rhuddygl, pakchoi; mizuna a chêl a letys o hadau a sbigoglys: ac efallai fy mod wedi anghofio ambell blanhigyn.  Ond heddiw rhois yr hadau yma i mewn i’r bordor yn y tŷ gwydr: “komatsuma”: dail braidd yn debyg i sbigoglys.

Ond yn bendant mae’r tymor wedi troi.  Bydd y planhigion ciwcymber yn gorffen yn fuan.  Yn y cyfamser mae na lawer o giwcymberau bach i fwynhau...